Stablecoin, Tài chính phi tập trung và tạo tín dụng: Sự trỗi dậy của cấu trúc tài chính mới

Thị trường stablecoin toàn cầu, sau 18 tháng thu hẹp, đang bước vào giai đoạn tăng trưởng nhanh chóng trở lại. Xu hướng này chủ yếu được thúc đẩy bởi ba yếu tố dài hạn: ứng dụng của stablecoin như công cụ tiết kiệm, ứng dụng của stablecoin trong lĩnh vực thanh toán, và lợi suất cao hơn mức trung bình thị trường mà DeFi cung cấp. Dự kiến đến cuối năm 2025, lượng cung stablecoin sẽ đạt 300 tỷ USD, và đến năm 2030, có khả năng vượt mốc 1 nghìn tỷ USD.

Sự mở rộng nhanh chóng của quy mô tài sản stablecoin sẽ mang lại những cơ hội và biến đổi mới cho thị trường tài chính. Một số thay đổi đã có thể dự đoán, chẳng hạn như việc chuyển tiền gửi ngân hàng từ các thị trường mới nổi sang các thị trường phát triển, và sự chuyển đổi của các ngân hàng khu vực thành các ngân hàng quan trọng toàn cầu (GSIB). Tuy nhiên, stablecoin và Tài chính phi tập trung (DeFi) như là những đổi mới cơ bản chứ không phải đổi mới bên lề, ảnh hưởng lâu dài của chúng có thể vượt quá sự tưởng tượng của chúng ta, có khả năng tái cấu trúc một cách căn bản mô hình hoạt động của trung gian tín dụng.

Thúc đẩy việc áp dụng Stablecoin với ba xu hướng lớn

Stablecoin như một công cụ tiết kiệm

Stablecoin đang ngày càng trở thành công cụ tiết kiệm quan trọng tại các quốc gia thị trường mới nổi. Tại các nền kinh tế như Argentina, Thổ Nhĩ Kỳ và Nigeria, đồng nội tệ liên tục suy yếu, áp lực lạm phát và mất giá dẫn đến nhu cầu gia tăng đối với đô la Mỹ. Trong quá khứ, việc lưu thông đô la Mỹ tại những thị trường này bị nhiều hạn chế. Tuy nhiên, stablecoin đã vượt qua những rào cản này, cho phép cá nhân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận thanh khoản được hỗ trợ bởi đô la Mỹ qua Internet.

Mặc dù hiện tại khó có thể đo lường chính xác quy mô tiết kiệm dựa trên Stablecoin ở các thị trường mới nổi, nhưng xu hướng này đang phát triển nhanh chóng. Nhiều công ty đã ra mắt dịch vụ thẻ thanh toán bằng Stablecoin, cho phép người tiêu dùng chi tiêu tiết kiệm của họ tại các thương nhân địa phương thông qua mạng lưới Visa và Mastercard.

Lấy Argentina làm ví dụ, ứng dụng công nghệ tài chính Lemoncash báo cáo rằng, số "tiền gửi" mà họ quản lý là 125 triệu USD, chiếm 30% thị phần của thị trường ứng dụng tiền điện tử tập trung tại Argentina, chỉ đứng sau một nền tảng giao dịch với 34%. Dữ liệu này có nghĩa là quy mô quản lý tài sản của các ứng dụng tiền điện tử tại Argentina là (AUM) khoảng 417 triệu USD, chiếm 1,1% tổng cung tiền M1 của quốc gia này. Khi xem xét số dư stablecoin trong ví không được quản lý, quy mô thực tế có thể lớn hơn.

Stablecoin như một công cụ thanh toán

Stablecoin đang trở thành một phương thức thanh toán thay thế khả thi, đặc biệt trong lĩnh vực thanh toán xuyên biên giới. So với các giao dịch xuyên biên giới truyền thống, stablecoin có những ưu điểm rõ rệt. Theo thời gian, stablecoin có thể phát triển thành một nền tảng kết nối các hệ thống thanh toán.

Nghiên cứu cho thấy, các trường hợp thanh toán B2B đóng góp 3 tỷ USD thanh toán hàng tháng (tương đương 36 tỷ USD hàng năm) trong số 31 công ty được khảo sát. Thực tế, trong tất cả các bên tham gia thị trường không phải tiền điện tử, con số này có thể vượt quá 100 tỷ USD hàng năm. Từ tháng 2 năm 2024 đến tháng 2 năm 2025, thanh toán B2B đã tăng gấp 4 lần so với cùng kỳ năm trước, cho thấy động lực tăng trưởng liên tục.

Tài chính phi tập trung cung cấp lợi nhuận cao hơn thị trường

Trong năm năm qua, DeFi luôn tạo ra lợi suất tính bằng đô la có cấu trúc cao hơn thị trường, cho phép người dùng có kỹ năng công nghệ đạt được lợi nhuận từ 5% đến 10% với rủi ro thấp hơn. Điều này đã và sẽ tiếp tục thúc đẩy sự phổ biến của Stablecoin.

Tài chính phi tập trung là một hệ sinh thái vốn độc đáo, với lãi suất "không rủi ro" cơ bản phản ánh tình trạng của thị trường vốn tiền điện tử rộng lớn hơn. Chừng nào blockchain vẫn tiếp tục tạo ra các ý tưởng mới, tỷ suất sinh lời cơ bản của Tài chính phi tập trung nên tiếp tục cao hơn tỷ suất sinh lời của trái phiếu kho bạc Mỹ.

Do vì "ngôn ngữ" của DeFi là Stablecoin chứ không phải đô la Mỹ, bất kỳ hành vi "thu lợi" nào cố gắng cung cấp vốn đô la với chi phí thấp để đáp ứng nhu cầu thị trường cụ thể này đều sẽ thúc đẩy sự mở rộng nguồn cung Stablecoin.

Sự chuyển đổi của tiền gửi ngân hàng

Việc sử dụng rộng rãi Stablecoin có thể dẫn đến việc phi trung gian hóa trong các dịch vụ ngân hàng truyền thống. Người tiêu dùng có thể truy cập trực tiếp vào tài khoản tiết kiệm tính bằng đô la Mỹ và dịch vụ thanh toán xuyên biên giới mà không cần dựa vào cơ sở hạ tầng ngân hàng truyền thống, điều này đã giảm bớt cơ sở tiền gửi mà ngân hàng sử dụng để thúc đẩy việc tạo tín dụng và tạo ra thu nhập lãi.

Hiệu ứng thay thế của gửi ngân hàng

Khi người dùng chuyển tiền tiết kiệm từ tài khoản ngân hàng truyền thống sang tài khoản stablecoin như USDC hoặc USDT, thực chất là họ đang chuyển tiền gửi từ ngân hàng khu vực/ thương mại sang trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ và tiền gửi của các tổ chức tài chính lớn. Xu hướng này có tác động sâu rộng: mặc dù người tiêu dùng duy trì sức mua tính bằng đô la thông qua việc nắm giữ stablecoin, nhưng tiền gửi ngân hàng thực tế và trái phiếu chính phủ hỗ trợ những đồng tiền này sẽ trở nên tập trung hơn, thay vì phân tán trong hệ thống ngân hàng truyền thống.

Sự co lại của tín dụng

Một chức năng xã hội quan trọng của tiền gửi ngân hàng là cung cấp khoản vay cho hệ thống kinh tế. Hệ thống dự trữ một phần cho phép ngân hàng cho vay gấp nhiều lần so với cơ sở tiền gửi của chúng. Khi tiền gửi chuyển sang Stablecoin, cơ sở tiền gửi mà các ngân hàng khu vực có thể sử dụng để cho vay giảm, có thể dẫn đến khả năng tạo tín dụng giảm. Khi tác động này đạt đến một quy mô nhất định, các cơ quan quản lý ngân hàng khu vực có thể phải thực hiện các biện pháp để duy trì khả năng tạo tín dụng và ổn định tài chính.

Sự phân bổ quá mức của nợ chính phủ Hoa Kỳ

Các tổ chức phát hành Stablecoin đã trở thành những người mua quan trọng trái phiếu kho bạc Mỹ, quy mô nắm giữ của họ đang mở rộng theo sự gia tăng quy mô quản lý tài sản của Stablecoin. Dự kiến trong một tương lai gần, Stablecoin có thể trở thành một trong năm người mua lớn nhất trái phiếu kho bạc Mỹ.

Khi quy mô của Stablecoin đủ lớn (ví dụ 1 nghìn tỷ USD), nó có thể có tác động đáng kể đến đường cong lợi suất, vì trái phiếu kho bạc Mỹ ngắn hạn sẽ có một người mua lớn không nhạy cảm với giá. Điều này có thể làm biến dạng đường cong lãi suất mà chính phủ Mỹ dựa vào để tài trợ.

Kênh quản lý tài sản mới

Stablecoin rút tiền từ hệ thống ngân hàng truyền thống, đặc biệt là từ các ngân hàng thị trường mới nổi và các ngân hàng khu vực ở thị trường phát triển, tạo ra những kênh quản lý tài sản hoàn toàn mới. Một số tổ chức phát hành stablecoin đã bắt đầu nổi lên như các tổ chức cho vay phi ngân hàng, và các tổ chức phát hành khác cũng có thể trở thành những tổ chức cho vay quan trọng theo thời gian.

Nếu các tổ chức phát hành Stablecoin quyết định thuê ngoài đầu tư tín dụng cho các công ty chuyên nghiệp, họ sẽ ngay lập tức trở thành đối tác hữu hạn của các quỹ lớn và mở ra những kênh phân bổ tài sản mới. Các công ty quản lý tài sản lớn có thể đạt được sự mở rộng quy mô trong bối cảnh này.

Ranh giới mới của lợi suất trên chuỗi

Stablecoin không chỉ đại diện cho quyền đòi nợ đối với đồng đô la cơ sở, mà còn là đơn vị giá trị trên chuỗi. Các stablecoin như USDC có thể được cho vay trên chuỗi, người tiêu dùng sẽ cần các sản phẩm sinh lợi được định giá bằng USDC. Nhiều "kho" sẽ cung cấp cho người tiêu dùng cơ hội sinh lợi trên chuỗi, mở ra một kênh quản lý tài sản khác.

Trong tương lai, có thể xuất hiện những kho lưu trữ mới theo dõi các chiến lược đầu tư trên chuỗi và ngoài chuỗi khác nhau, những chiến lược này sẽ cạnh tranh để giành vị thế nắm giữ USDC/T trong các ứng dụng khác nhau. Chúng ta có thể thấy sự hình thành của "biên giới hiệu quả của lợi tức trên chuỗi", trong đó một số kho lưu trữ trên chuỗi có thể cung cấp tín dụng đặc biệt cho các khu vực cụ thể, nơi mà các ngân hàng truyền thống đang đối mặt với nguy cơ mất đi khả năng này.

Kết luận

Sự hợp nhất của Stablecoin, Tài chính phi tập trung và tài chính truyền thống đánh dấu sự tái cấu trúc của trung gian tín dụng toàn cầu, điều này phản ánh và tăng tốc sự chuyển đổi từ cho vay ngân hàng sang cho vay phi ngân hàng sau năm 2008. Dự kiến đến năm 2030, quy mô quản lý tài sản của Stablecoin sẽ gần 1 nghìn tỷ USD, điều này sẽ thay đổi có hệ thống cấu trúc tiền gửi ngân hàng truyền thống và tập trung tài sản vào trái phiếu kho bạc Mỹ và các tổ chức tài chính lớn.

Sự chuyển biến này vừa mang lại cơ hội vừa thách thức: các nhà phát hành Stablecoin có thể trở thành những người tham gia quan trọng trong thị trường nợ chính phủ và trung gian tín dụng mới; trong khi đó, các ngân hàng khu vực (đặc biệt là ở các thị trường mới nổi) có thể phải đối mặt với sự thắt chặt tín dụng. Cuối cùng, điều này có thể dẫn đến sự xuất hiện của một mô hình quản lý tài sản và ngân hàng mới, trong đó Stablecoin sẽ trở thành cầu nối hướng tới đầu tư số USD hiệu quả.

Giống như ngân hàng bóng lấp đầy khoảng trống mà các ngân hàng được quản lý để lại sau cuộc khủng hoảng tài chính, stablecoin và các giao thức DeFi đang tự định vị mình là những trung gian tín dụng hàng đầu trong thời đại kỹ thuật số. Xu hướng này sẽ có tác động sâu rộng đến chính sách tiền tệ, ổn định tài chính và cấu trúc tương lai của tài chính toàn cầu.