Từ phi lý đến hiện tượng: Con đường trỗi dậy của Fartcoin

Trong thị trường tiền điện tử, một mã token có tên gọi kỳ quái, không có ứng dụng thực tiễn lại trở thành một trong những loại tiền tệ chính tăng giá trong bối cảnh khó khăn trong quý đầu năm 2025. Mã token này không chỉ gây ra sự tranh cãi trong cộng đồng tiền điện tử mà thậm chí còn thu hút được sự chú ý rộng rãi trong lĩnh vực tài chính truyền thống.

Đồng tiền điện tử được chú ý này chính là Fartcoin. Sự ra đời của nó bắt nguồn từ một cuộc trò chuyện giữa các trí tuệ nhân tạo. Trong một mô hình đại lý AI mang tên "terminal of truths", một đoạn trò chuyện vô tình về việc một ông trùm công nghệ "thích âm thanh của việc xì hơi" đã gây ra phản ứng dây chuyền. AI đã đề xuất tạo ra một đồng tiền mang tên Fartcoin, và thế là "đồng xì hơi" này đã ra đời vào ngày 18 tháng 10 năm 2024.

Fartcoin ngay khi ra mắt đã thu hút sự chú ý của nhiều nhà đầu tư tiền điện tử. Vào ngày 13 tháng 12 năm 2024, một thông điệp châm biếm về Fartcoin đã nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội. Thông điệp này đã thu hút sự chú ý rộng rãi vì nó được một nhà đầu tư mạo hiểm nổi tiếng chia sẻ. Mặc dù ông không công khai tuyên bố đã mua Fartcoin, nhưng đối với một dự án meme hoàn toàn như thế này, việc được một nhân vật nổi tiếng trong giới đầu tư Silicon Valley chia sẻ công khai đã tự nó trở thành một "chứng nhận vốn" và "tín hiệu vượt ra ngoài giới hạn".

Trong khi đó, sự di chuyển của vốn trên chuỗi cũng đã thu hút sự chú ý của thị trường. Fartcoin vừa ra mắt không lâu, khi giá trị thị trường vẫn dưới 100 triệu USD, đã có các thành viên trong cộng đồng theo dõi qua địa chỉ chuỗi, phát hiện ra hành vi rất giống với một quỹ đầu cơ kỳ cựu - nhiều giao dịch mua lớn, tương tác tích cực, bố trí trước. Quỹ này được thành lập vào năm 2018, là một quỹ chiến lược hoạt động 24/7 do một nhóm các chuyên gia kỳ cựu trong lĩnh vực tiền điện tử khởi xướng, nổi tiếng với việc tập trung vào các tài sản được điều khiển bởi câu chuyện đầu cơ.

Điều đáng chú ý hơn là một trong những nhà tạo lập thị trường lớn nhất trong thị trường tiền điện tử cũng đã sớm xuất hiện trong danh sách nắm giữ Fartcoin. Theo dữ liệu trên chuỗi, nhà tạo lập thị trường này nắm giữ 1,56% tổng cung Fartcoin, đứng thứ tư. Trong việc phân bổ tài sản của địa chỉ chính, Fartcoin đứng trong top năm, thậm chí còn vượt qua một số tài sản chủ đạo.

Sự tham gia của các tổ chức này có thể giải thích tại sao Fartcoin lại có thể hoạt động xuất sắc trong bối cảnh thị trường ảm đạm. Theo số liệu thống kê của các nhà giao dịch hàng đầu, trong quý I năm 2025, hầu hết các tài sản chủ đạo đều rơi vào tình trạng giảm rõ rệt: ETH đã giảm hơn 46% kể từ đầu năm, SOL giảm 24%, các lĩnh vực con như AI, L1, DeFi, Gaming cũng đều chìm trong sắc đỏ. Trong "biển máu" này, Fartcoin là đồng duy nhất có màu xanh trong toàn bộ biểu đồ, với mức tăng trưởng 14.84% trong quý I.

Sự nóng bỏng của Fartcoin không chỉ dừng lại ở vòng tròn tiền điện tử. Nguyên nhân thực sự khiến nó trở thành hiện tượng không chỉ là sự tăng giá ngược dòng mà còn là phản ứng mà nó gây ra trong giới tài chính truyền thống.

Một nhà sáng lập quỹ đầu cơ nổi tiếng đã dành hẳn một đoạn trong thư gửi các nhà đầu tư vào quý 4 năm 2024 để phân tích sự trỗi dậy của Fartcoin, gọi nó là "sản phẩm của tâm lý đầu cơ thuần túy" và so sánh nó với các trường hợp điển hình từ thời kỳ bong bóng internet như là biểu tượng của hiện tượng bong bóng tài chính.

Một nhà nghiên cứu khác từ một công ty quản lý tài sản đã chỉ ra trong một báo cáo có tiêu đề "Giai đoạn Fartcoin của thị trường" rằng, cốt lõi của sự thành công của Fartcoin không phải là công nghệ, mà là sức lan tỏa. Nó có thể khơi dậy những cuộc thảo luận, tạo ra cảm xúc, buộc tất cả những người nghiêm túc về thị trường phải phản ứng với nó. Ông gọi giai đoạn này là "kinh tế học tiền điện tử kiểu xì hơi" và cho rằng Fartcoin đã hoàn toàn trúng vào ba logic mới lớn của thị trường - chủ nghĩa hư vô, kinh tế chú ý và sự phi lý trần trụi.

Thú vị hơn nữa, Fartcoin còn có "MicroStrategy" riêng của mình - FartStrategy. Đây là một DAO được tạo ra đặc biệt để mua Fartcoin, với tuyên ngôn sứ mệnh là "không khí nóng sẽ bay lên, và chúng tôi sẽ tận dụng làn sóng này để tạo ra giá trị cho người nắm giữ Fartcoin và $FSTR (token của FartStrategy)." Nó không có mô hình lợi nhuận, không có ứng dụng thực tế, cũng như không có bất kỳ cơ chế ổn định nào. Nó chỉ đơn thuần là một trò đùa minh bạch, khoác lên mình lớp áo của hợp đồng thông minh, và dưới danh nghĩa bỏ phiếu cộng đồng, biến "chúng tôi dự định tiếp tục mua Fartcoin" thành một "chiến lược tài chính."

Từ ngày 3 tháng 1 năm 2025 đến ngày 9 tháng 5, cấu trúc chip của Fartcoin đang dần chuyển từ tập trung vào các nhà đầu tư lớn ban đầu sang phân tán cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Đặc biệt, từ tháng 1 đến tháng 5 năm nay, tỷ lệ số lượng địa chỉ nắm giữ token nhỏ đã bắt đầu tăng lên. Trong khi đó, Fartcoin cũng đã trở thành một trong những đồng tiền có khối lượng giao dịch và tính thanh khoản cao nhất trên một sàn giao dịch.

Fartcoin gần như phù hợp với tất cả những gì mà chúng ta tưởng tượng về một đồng meme: cái tên hài hước, không có giá trị thực tiễn, hoàn toàn dựa vào hiệu ứng ngôn ngữ và sức mạnh xã hội để nổi bật, thậm chí khiến những người trong giới tài chính truyền thống cảm thấy không yên tâm. Nó đến từ sự vô lý, đứng vững trong hỗn loạn, trở thành một hiện tượng độc đáo trong thị trường tiền điện tử hiện tại.